Zmiany w ekoschematach: zboża i rzepak będą oddzielnie

Są zmiany w Krajowym Planie Strategicznym, m.in. w ramach ekoschematu Zróżnicowana struktura upraw. Przyjęty przez Komisję Europejską polski KPS przewidywał, że warunkiem realizacji tego ekoschematu jest uprawa co najmniej 3 różnych upraw na gruntach ornych w gospodarstwie, przy czym udział zbóż i rzepaku ma nie przekraczać 65%.

Rolnicy i samorząd rolniczy zdecydowanie sprzeciwili się temu zapisowi. Argumentowali, że połączenie rzepaku i zbóż, jako jednego rodzaju upraw, jest niewłaściwe i nielogiczne.

- Rzepak nie jest zbożem, należy do rodziny krzyżowych, a nie traw. Jego udział w płodozmianie jest korzystny dla gleby. Wprowadzane ograniczenie uprawy rzepaku jest niezgodne z dobrą praktyką rolniczą - wyjaśniał samorząd rolniczy.

Zróżnicowana struktura upraw: rzepak nie będzie w tej samej grupie co zboża

W związku z tym postulatami minister rolnictwa Henryk Kowalczyk w połowie grudnia zapowiedział zmiany w KPS. W myśl nowych przepisów rzepak nie będzie przyporządkowany do tej samej grupy co zboża, co oznacza że będzie wyłączony z wymogu ograniczającego łączny udział zbóż i rzepaku do 65 proc. w strukturze zasiewów. 

- Zgodnie z opiniami ekspertów w zakresie dobrych praktyk rolniczych, rzepak w obecnych warunkach praktyki rolniczej jest rośliną mającą dodatni wpływ (ze względu na stosowaną przez rolników praktykę mieszania z glebą bądź przyorywania słomy) na bilans materii organicznej w glebie i nie można traktować go na równi ze zbożami - wyjaśnia Ryszard Bartosik, wiceminister rolnictwa i Przewodniczący Komitetu Monitorującego Krajowy Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027.

Bartosik: uprawa rzepaku ma pozytywny wpływ na poziom materii organicznej w glebie

Bartosik wylicza, że po zbiorze rzepaku ozimego na polu pozostaje 5-9 t słomy na 1 ha, która jest rozdrabniana podczas zbioru i mieszana z glebą. Przypomina, że słoma pozyskiwana z rzepaku jest bogatsza w składniki pokarmowe w porównaniu ze słomą zbóż. Charakteryzuje się wysoką zawartością składników pokarmowych, zwłaszcza potasu i wapnia.

- W 5 tonach słomy rzepaku znajduje się ok. 35 kg azotu, 15 kg fosforu (P2 O5), 104 kg potasu (K2 O), 112 kg wapnia (CaO), 11 kg magnezu (MgO) oraz mikroelementy. Słoma rzepakowa charakteryzuje się również szerokim stosunkiem węgla do azotu (C:N), który osiąga wartość 84:1. Dla porównania stosunek C:N w dojrzałym oborniku wynosi 15-20:1. Dlatego panuje powszechne przekonanie, że łatwo dostępne w słomie związki organiczne stymulują rozwój drobnoustrojów glebowych, które dla swojego rozwoju wykorzystują azot znajdujący się w glebie i wprowadzany w nawozach mineralnych - czytamy w uzasadnieniu do zmiany ekoschemtu.

"Rzepak w płodozmianie zwykle nie przekracza 25 proc."

Ponadto, jak zaznacza Bartosik, rzepak w płodozmianie zwykle nie przekracza 25% - gdyż uprawa ta nie toleruje następstwa po sobie – dlatego konieczne dla prawidłowej agrotechniki jest zachowanie przynajmniej 4 lat odstępstwa. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, iż rozbudowany system korzeniowy rzepaku, po pozostawieniu i po rozłożeniu w glebie pozostawia strukturę, która w porównaniu z innymi uprawami, w tym zbożami, pozytywniej wpływa na zasobność materii organicznej.

- Mając na uwadze akt, że, słoma rzepaczana jest pozostawiana na polu (jest mieszana z glebą lub przyorywana) oraz jej znaczenie dla glebowej materii organicznej, należy podkreślić, że uprawa rzepaku ma pozytywny wpływ na poziom materii organicznej w glebie i w związku z tym rzepak nie powinien być przyporządkowany do tej samej grupy co zboża - wyjaśnia wiceminister.

Zaproponowane zmiany musi zatwierdzić teraz Komisja Europejska.

Kamila Szałaj, fot. arch.