Te gatunki na cele paszowe najlepiej jest uprawiać w czystym siewie. Roślin do uprawy w międzyplonach jest wiele i bardzo dobrze się udają w mieszankach, a najlepszymi mieszankami są te z udziałem bobowatych. Dziś rozpoczynamy cykl porad dotyczących uprawy międzyplonów, a na początek przypomnimy ważne zasady wyboru gatunków, uprawy i podstawowej agrotechniki międzyplonów.
Mieszanki międzyplonowe - o czym pamiętać, dobierając gatunki?
Dobór gatunków do mieszanek międzyplonowych powinien uwzględniać planowane zmianowanie i cele stawiane międzyplonom. W wielu gospodarstwach głównym celem będzie poprawa właściwości gleby i uzupełnienie deficytowej materii organicznej, w innych podreperowanie rezerw paszowych dla zwierząt. Jeżeli uprawiamy międzyplony w ramach pakietów rolnośrodowiskowych trzeba też przestrzegać przypisanym temu reguł w zakresie terminów siewu i zbioru oraz zasad użytkowania. Jeżeli nie korzystamy z tego typu płatności, nie musimy przestrzegać niektórych reżimów agrotechnicznych i uprawiać poplony jednogatunkowe.
Międzyplony mogą przynieść wiele korzyści, ale pamiętajmy o pewnych przeciwwskazaniach dotyczących wyboru roślin do takiej uprawy. Zły, nieświadomy wybór gatunków albo świadome okazjonalne zakupy nasion mogą być przyczyną i to na długie lata. Naganna jest uprawa w międzyplonach roślin kapustowatych w gospodarstwach z dużym udziałem w strukturze zasiewów rzepaku. Można w takim zmianowaniu sprowadzić na długie lata kiłę kapusty.
Podobne przeciwwskazania dotyczą wyboru międzyplonów w gospodarstwach z dużym udziałem zbóż – wystrzegać się należy uprawy międzyplonowej zbóż. Grozi to dużym nasileniem chorób podstawy źdźbła. I najważniejsza zasada – materiał siewny międzyplonów kupujmy z pewnego źródła, u sprawdzonego sprzedawcy i w oryginalnym opakowaniu z deklarowanymi parametrami jakości.
Przeczytaj też: Międzyplony korzystne dla gleby i roślin. Jakie wybrać?
Agrotechnika i nawożenie w uprawie międzyplonów
Agrotechnika i nawożenie są bardzo podobne dla wszystkich rodzajów międzyplonów. Zaraz po zbiorze przedplonu (zbóż) należy szybko wykonać płytką orkę na 8–10 cm (lemieszowym pługiem podorywkowym lub taniej i szybciej – pługiem talerzowym) lub spulchnić glebę glebogryzarką, doprawić agregatem z wałem strunowym na głębokość 2–3 cm dla nasion drobnych lub 4–6 cm dla nasion grubych. Szybka uprawa pożniwna ochroni zapasy wody glebowej, które i tak są w tym okresie zwykle skąpe.
Na ściernisko jeszcze przed wykonaniem orki (lub innej uprawki pożniwnej) należy zastosować nawożenie. Takim standardem pod międzyplon ścierniskowy jest zastosowane 30–40 kg P2O5 i 60–80 kg K2O na hektar oraz 40– 60 kg N — połowę przed siewem a resztę w trakcie wegetacji poplonu. Przy siewie bobowatych z nawożenia azotem można zrezygnować lub zastosować symboliczną dawkę 20 kg N/ha. Tak naprawdę bobowate powinny być składnikiem każdej mieszanki międzyplonowej. Jeżeli planowana jest uprawa później sianych poplonów, warto od razu zastosować wyższe dawki fosforu, a na mocnych glebach również potasu, które pokryją potrzeby rośliny zaplanowanej do uprawy po zbiorze międzyplonu.
Prawie wszystkie międzyplony można wysiewać siewnikiem w rzędy 10–15 cm. Można też zastosować specjalne siewniki poplonowe. W praktyce niektórzy wykorzystują do siewu międzyplonów nawet rozsiewacze nawozów. Po takim siewie trzeba wjechać z broną lekką. Jeszce lepiej taki zasiew rzutowy jest przywałować.
Mieszanki poplonowe komponowane przez firmy
Gotowe mieszanki międzyplonowe, często precyzyjnie przemyślanym składem pod następną roślinę, w ofercie ma wiele renomowanych firm nasiennych. Można je zobaczyć i ocenić na poletkach demonstracyjnych odbywających się spotkań z cyklu Dni Pola. Firmy komponują mieszanki poplonowe o specjalnych właściwościach, rekomendowanych przed uprawą zbóż, przed uprawą okopowych, mieszanki na cele paszowe, o właściwościach melioracyjnych, fitosanitarnych itd.
Z punktu widzenia możliwości zebrania opłacalnego plonu i wykorzystania go w żywieniu bydła mlecznego można polecić zasiew: kukurydzy, kapusty pastewnej, traw (życica wielokwiatowa, życica mieszańcowa, życica westerwoldzka), strączkowych w mieszankach (wyki + groch siewny pastewny + bobik + gatunki niemotylkowate), słonecznika (w mieszankach ze strączkowymi na bezpośrednie skarmianie zielonki lub na kiszonkę), seradeli (w mieszankach z różnymi komponentami na zielonkę lub w siewie czystym – wypasanie) i facelii (w mieszankach, rzadziej w siewie czystym).
Pamiętajmy o dobrym dopasowaniu gatunków i odmian roślin poplonowych do stanowiska. Na glebach lekkich zaleca się wysiewać: facelię, łubin żółty, seradelę na glebach średnio zwięzłych: grykę, groch pastewny, łubin wąskolistny, słonecznik, rzodkiew oleistą, wykę ozimą. Natomiast na glebach ciężkich: bobik, kapustę pastewną, wykę jarą. Rośliny na międzyplon należy dobierać z uwzględnieniem terminu planowanego siewu. Stanowisko trzeba wykorzystać maksymalnie i po najwcześniej schodzących przedplonach warto stawiać na międzyplony o dłuższym okresie wegetacji, ale budujące do jesieni znacznie większą ilość
biomasy.
Marek Kalinowski
