Aktywny rolnik według Izb Rolniczych. Spełniasz jeden z 5 warunków?
Resort rolnictwa przygotowuje ustawę o aktywnym rolniku. Od 2026 roku tylko rolnicy spełniający wymogi "aktywnych" otrzymają dopłaty bezpośrednie. Tymczasem samorząd rolniczy przedstawił swoje propozycje. Według Krajowej Rady Izb Rolniczych, rolnik powinien być uznany za aktywnego, jeśli spełnia co najmniej jeden z pięciu warunków, takich jak:
- realizacja ekoschematów w ramach PS WPR 2023–2027,
- posiadanie zarejestrowanych zwierząt w systemie IRZ oraz obsady większej niż 0,1 DJP/ha,
- korzystanie z programów inwestycyjnych PROW i PS WPR,
- rozliczanie VAT,
- uczestnictwo w gromadzeniu danych w ramach FSDN.
KRIR dodaje też możliwość alternatywnego potwierdzenia aktywności, np. fakturami zakupowymi, sprzedażowymi czy ewidencją sprzedaży, aby nie wykluczać najmniejszych gospodarstw i ograniczyć biurokrację.
Aktywny rolnik według ministerstwa rolnictwa
Przypomnijmy. Projekt ustawy ministerstwa rolnictwa definiuje „Aktywnego Rolnika” w sposób oparty na realnych kosztach i przychodach. Rolnicy będą musieli udokumentować działalność fakturami, dowodami zakupu środków do produkcji, opłaceniem pracy najemnej czy umowami kontraktacji.
– Naszym celem jest uporządkowanie sytuacji, tak by pieniądze trafiły do prawdziwych rolników – tych, którzy faktycznie gospodarują, uprawiają ziemię i hodują zwierzęta, bo to oni ponoszą koszty tej działalności – podkreśla minister rolnictwa Stefan Krajewski.
Najważniejsze zmiany w projekcie resortu rolnictwa:
- Definicja „Aktywnego Rolnika” nie zależy od rozmiaru produkcji, wielkości sprzedaży płodów rolnych ani poniesionych nakładów – aktywność rolnicza będzie oceniana wyłącznie na podstawie faktycznej działalności.
- Rolnicy będą mogli wybrać sposób udowodnienia prowadzenia gospodarstwa, np. poprzez:
- faktury lub równoważne dowody za zakup nawozów, środków ochrony roślin, materiału siewnego i rozmnożeniowego, usług agrotechnicznych czy ubezpieczeń,
- faktury lub dowody sprzedaży płodów rolnych,
- dowody opłacenia czynszu dzierżawnego,
- dowody opłacenia pracy najemnej,
- umowy kontraktacji lub umowy dostawy.
- Nowe przepisy umożliwią weryfikację aktywności także rolników, którzy w danym roku nie uzyskują przychodów ze sprzedaży płodów rolnych, dokumentując prowadzenie gospodarstwa w inny sposób.
- Wysokość akceptowanych kosztów lub przychodów, np. na jednostkę powierzchni gospodarstwa, zostanie określona w akcie wykonawczym na podstawie danych o rzeczywistych kosztach i przychodach rolników w Polsce.
- Takie rozwiązanie pozwoli na szybką reakcję na zmiany rynkowe, np. w cenach środków produkcji czy płodów rolnych, dzięki elastycznym kryteriom ustalania minimalnych kosztów lub przychodów wymaganych do potwierdzenia statusu aktywnego rolnika.
- Projekt przewiduje także kryteria automatyczne, które od razu potwierdzą aktywność, m.in. posiadanie zwierząt w IRZ, korzystanie z ekoschematów czy płatności ekologicznych.
Dopłaty 2026 tylko dla aktywnych
Jak zapowiedział minister Krajewski, ustawa o „Aktywnym Rolniku” może wejść w życie już w IV kwartale 2025 roku, zatem przepisy jej będą obowiązywać w sezonie dopłat 2026.
– To nie może być tak, że ktoś przejmuje dopłaty, bo ma ziemię, a faktycznie nie prowadzi produkcji i nie ponosi kosztów – mówi szef resortu.
Reforma potrzebna od lat
Zarówno KRIR, jak i ministerstwo zgadzają się co do jednego - zmiany są konieczne. Różnią się jednak podejściem, bo Izby rolnicze stawiają na twarde kryteria i szybkie odcięcie dopłat dla nieaktywnych.
źródło: KRIR, gov.pl
oprac. Agnieszka Sawicka
