Bruksela zaskakuje. Chce gwarantowanych ceny skupu dla rolników. Jak będą wyliczane?

KE chce zagwarantować rolnikom ceny skupu powyżej kosztów produkcji

26 marca odbyło się posiedzenie Rady ds. Rolnictwa i Rybołówstwa UE (Agrifish). Unijni ministrowie rolnictwa dyskutowali m.in. o poprawie poziomu dochodów rolników. Ich zdaniem należy wprowadzić na poziomie unijnym przepisy, które zagwarantują rolnikom ceny skupu powyżej kosztów produkcji.

Obecny na spotkaniu komisarz Janusz Wojciechowski poinformował, że KE chce wprowadzić to rozwiązanie do dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych.

- KE rozważa włączenie do dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych zasady, która zakazywałaby płacenia rolnikom za ich produkty mniej niż wynoszą koszty produkcji – zaznaczył  komisarz.

Ceny skupu powyżej kosztów produkcji: jak wyegzekwować to od przetwórni i sieci handlowych?

Wojciechowski zwrócił uwagę, że w niektórych państwach członkowskich, np. w Hiszpanii istnieje już taki mechanizm. Nie ma jednak systemu na poziomie unijnym.

- Postaramy się znaleźć dobre rozwiązania, by na drodze tej dyrektywy zagwarantować rolnikom ceny skupu powyżej kosztów produkcji w całej UE– powiedział komisarz.

Nie ulega jednak wątpliwości, że instrument ten będzie trudny do wyegzekwowania.

- Dlatego naszą intencją jest wprowadzenie zmian, które pozwolą na realne egzekwowanie przepisów. Rolnicy oczekują rozwiązań, zapewniających uczciwe ceny  - zaznaczył. Dodał jednocześnie, że nie chodzi o wprowadzenie minimalnej ceny, tylko o ceny powyżej kosztów produkcji.

Wojciechowski podkreślił też, że w Hiszpanii, która kilka lat temu wprowadziła gwarancję cen skupu powyżej kosztów produkcji są problemy z wyegzekwowaniem tego przepisu. Może to jednak wynikać z faktu, że jeden kraj nie jest w stanie skutecznie zapewnić wykonalności.

- Ale jeśli to będzie regulacja w całej Unii, wówczas będzie to łatwiej wyegzekwować. Dlatego będziemy szli w tym kierunku – ocenił.

Jakie są koszty produkcji mleka, zboża i świni? KE uruchamia obserwatorium kosztów 

Komisarz Wojciechowski poinformował też, że kilka tygodni temu KE zaproponowała uruchomienie obserwatorium kosztów i systemu marż na szczeblu europejskim z udziałem przedstawicieli wszystkich sektorów łańcucha dostaw żywności, państw członkowskich i KE. Ma ono ustalić, jakie są koszty produkcji danego produktu: mleka, zboża, rzepaku, bydła, świni, warzyw itd.

- Zaczynamy od obserwatorium cen i marż na poziomie europejskim, żeby określić jaka cena jest uczciwa dla rolnika i jakie są koszty produkcji. Musimy wiedzieć, ile w danym momencie wynoszą koszty produkcji i ile musi otrzymać rolnik, żeby przynajmniej te koszty się zwróciły plus był jakiś chociaż minimalny zysk, po to żeby rolnik mógł normalnie funkcjonować – poinformował komisarz.

Oprócz obserwatorium Komisja Europejska zaproponowała też wzmocnienie unijnych przepisów dotyczące umów zawieranych przez rolników z przetwórstwem spożywczym i innymi odbiorcami. Komisja przeprowadzi też ocenę obowiązującej od 2021 r. dyrektywy w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych w łańcuchu dostaw żywności.

WIR: ten mechanizm będzie faworyzował gospodarstwa największe

Propozycję wprowadzenia cen gwarantowanych skomentowała Wielkopolska Izba Rolnicza. Eksperci rynkowi zaznaczają, że mechanizm ten może spowodować, że przemysł zacznie kupować surowce poza UE.

- To bardzo dobry pomysł, ale piekielnie trudny do wprowadzenia od strony technicznej na globalnym rynku. Jeśli te koszty będą zbyt wysokie, to globalne koncerny przetwórcze mogą szukać źródeł zaopatrzenia w surowce rolnicze poza UE. Ten mechanizm musiałby być połączony z kompletnym zamknięciem rynku Unii Europejskiej i jednak redukcją unijnego eksportu żywności na rynki trzecie. Po drugie, jak wyliczyć koszty produkcji biorąc pod uwagę zróżnicowanie wielkości gospodarstw rolnych i ich technologii oraz strukturę agrarną w Polsce. Ten mechanizm będzie faworyzował gospodarstwa największe i najlepsze w aspekcie zarządzania - ocenia WIR.

Kamila Szałaj