Bielinek rzepnik, pomimo nazwy wskazującej na wyrządzanie szkód w rzepaku, nie pogardzi kalafiorem ani kapustąMałgorzata Wyrzykowska
StoryEditorOgród

Jak rozpoznać i zwalczać szkodniki warzyw jesienią? [Poradnik]

28.09.2025., 10:00h

Powodem zniszczeń są setki żerujących szkodników – i to zarówno liści, kwiatów, owoców, jak i korzeni. Większość żeruje w małym nasileniu i trudno nazwać je uciążliwymi, ale część z nich prowadzi życie w ukryciu i trudno stwierdzić ich obecność

Najgroźniejsze wiosenne szkodniki – cebula, marchew i kapusta w niebezpieczeństwie

Miano szkodników należy się tym, które wiosną niszczą wschodzące siewki cebuli, marchwi lub rozsadę kapustnych. Niektórzy za szkodnika nie uważają np. połyśnicy marchwianki, ponieważ żerując wiosną na korzeniach marchwi, wyręcza nas w przerzedzaniu siewek – oczywiście jeśli nie występuje w dużym nasileniu. Szkodnikami możemy nazwać owady roś­linożerne, niszczącwe i zanieczyszczające odchodami plon, na który cały sezon czekamy. Wśród szkodników można np. wymienić gąsienicę pachówki strąkóweczki, która żeruje w strąkach grochu, zjadając nasiona, zanieczyszcza odchodami i przędzą ich wnętrze. Podobnie jest z owadami, które dochodzą do głosu na zagonach warzywnych we wrześniu i w październiku.

Połyśnica marchwianka – groźny wróg korzeni marchwi

Wspomniana połyśnica marchwianka prawdziwym szkodnikiem zaczyna być we wrześniu, kiedy ze złożonych przez samicę jaj tej muchówki wylęgają się larwy wgryzające się w korzenie, tworząc ciemne tunele, powodując niekiedy gorzknienie korzeni i gnicie. Szkody powodowane przez połyśnice pogłębiają się w miarę upływu czasu, a najbardziej narażone i opanowane przez szkodnika są te marchwie, które najdłużej pozostają w glebie. Niestety, na zwalczanie połyśnicy we wrześniu jest już za późno, ale żeby przerwać żerowanie larw, niektórzy po wyrwaniu zanurzają korzenie na kilkanaście minut w wodzie w celu utopienia szkodnika. Wielokrotnie wokół wykopywanych korzeni marchwi można zauważyć pojawiający się mączysty nalot. To objawy występowania mszycy – bawełnicy topolowo-marchwiowej. Czasem jest jej tak dużo, że korzenie ulegają skróceniu, pękają lub się rozwidlają, a wszystkiemu towarzyszy woskowy nalot.

Miniarka porówka – ukryty intruz w porach

Innym szkodnikiem spotykanym w warzywnikach jest miniarka porówka, której larwy drążą brązowe tunele w białej części pora. W przypadku zasiedlenia przez miniarkę porów nie należy zostawiać na zagonie ani dołować, gdyż larwy po skończeniu żerowania wychodzą z rośliny i zagrzebują się w glebie na przepoczwarczenie.

Warzywa liściowe w opałach – atak rolnicy zbożówki

Warzywa liś­ciowe też nie są wolne od szkodników, a przykładem może być kapusta pekińska, która bywa atakowana u podstawy przez rolnicę zbożówkę. Szkodnik doprowadza do żółknięcia i pokładania się po ziemi, zupełnie jak przy żerowaniu przez śmietki. Rolnice rozwijają się przez cały sezon, ale mogą również żerować jesienią, by przezimować w glebie w pobliżu rośliny i wznowić żerowanie wiosną.

Kapusta i kalafior pod oblężeniem – najwięksi jesienni wrogowie

Najwięcej dokuczliwych szkodników znajdziemy żerujących w główkach kapusty lub różach kalafiora. Główki kapusty w dolnej części najmocniej atakowane są przez śmietki, które powodują butwienie, a następnie gnicie ogonków liściowych. Gorsze jest wgryzienie się do główki kapusty lub róży kalafiora gąsienicy piętnówki kapustnicy czy bielinka rzepnika. Uszkodzone przez nie główki nie nadają się do przechowywania, a pozbywanie się gąsienic z róży kalafiora przed gotowaniem nie należy do przyjemnych.

image
Bielinek rzepnik, pomimo nazwy wskazującej na wyrządzanie szkód w rzepaku, nie pogardzi kalafiorem ani kapustą
FOTO: Małgorzata Wyrzykowska

Jak chronić warzywnik przed szkodnikami? Sprawdzone sposoby na następny sezon

Żeby w kolejnym roku uniknąć niektórych niespodzianek związanych ze szkodnikami, należy uprawiać rośliny z tej samej rodziny na tym samym stanowisku po kilkuletniej przerwie oraz prowadzić na przemian rzędową uprawę różnych gatunków warzyw, a stosując wsiewki, np. aksamitki, pozbędziemy się nicieni, m.in. guzaka, który często atakuje korzenie marchwi.

Małgorzata Wyrzykowska

image
Ogród

Jak uprawiać ogórki, żeby mieć wysoki plon? Porady krok po kroku

Warsaw
wi_00
mon
wi_00
tue
wi_00
wed
wi_00
thu
wi_00
fri
wi_00
05. grudzień 2025 00:02