Wielkanocne obyczaje na świecie

Zwyczaje wielkanocne na Wyspach pojawiły się dużo wcześniej niż chrześcijaństwo. Co ciekawe, nazwa świąt (ang. Easter) zawdzięcza swą nazwę bogini wiosny – Eostre. Świąteczny okres trwa w Anglii cztery dni. W Wielki Piątek królowa brytyjska obdarowuje poddanych wybitymi na tę okazję monetami. Zwyczaj przyozdabiania jaj został już nieco zapomniany i wyparty przez czekoladowe jaja, którymi dzieci obdarowywane są w niedzielny poranek. Do tradycji należą już świąteczne zawody w turlaniu jajek symbolizujących wiosnę i nowe życie. Na brytyjskich stołach goszczą wielkanocne przysmaki – ciasto bakaliowe oraz bułeczki drożdżowe z marmoladą, przyozdobione lukrowym krzyżem.

Skandynawskie obyczaje wielkanocne z pewnością należą do najbardziej nietypowych w Europie. W Wielką Sobotę dzieci (najczęściej dziewczynki) przebierają się za „wielkanocne wiedźmy”. Odwiedzają okoliczne domy, roznosząc sąsiadom drobne upominki w postaci własnoręcznie wykonanych świątecznych kartek, laurek oraz życzeń. W zamian oczekują, aby wrzucić im do koszyka łakocie lub symboliczny datek.




Tradycja ta przywołuje na myśl Halloween. W rzeczywistości jest pozostałością po skandynawskich wierzeniach w zloty czarownic. Tego dnia celebrowany jest świąteczny posiłek, składający się z solonego łososia, śledzi oraz cynamonowych bułeczek. Obyczajem, który nieco przywołuje na myśl rodzimą palmę, jest tradycja przyozdabiania brzozowych gałązek kolorowymi piórkami.

• W Szwecji dzieci, najczęściej dziewczynki, przebierają się za wiedźmy. Sąsiadom rozdają upominki własnej produkcji

Włosi spędzają święta w rodzinnym gronie. Najważniejszym momentem jest wspólne spotkanie przy świątecznym obiedzie. Wedle tradycji, na stole gości baranina lub jagnięcina oraz barani rosół z pierożkami. Nie może zabraknąć również migdałowej babki z bakaliami i czekoladą w kształcie gołębia. Włoskie tradycje świąteczne różnią się w zależności od regionu. We Florencji w Wielką Sobotę organizowane jest widowiskowe podpalenie rydwanu wypełnionego wielobarwnymi fajerwerkami, co symbolizuje wskrzeszenie nowego życia oraz zwiastuje pomyślność na cały rok.

W Hiszpanii Wielkanoc uznawana jest za najważniejsze święto. Hiszpanie chętnie uczestniczą w świątecznych procesjach. Ochotnicy w Wielki Czwartek i Wielki Piątek biczują się lub ciągną za sobą ciężkie łańcuchy w nawiązaniu do Męki Pańskiej. Okres Wielkanocy związany ze Zmartwychwstaniem świętowany jest bardzo radośnie.

• W Hiszpanii tradycją są inscenizacje Męki Pańskiej. Na zdjęciu: Droga Krzyżowa w Wielki Piątek w Maladze

Hiszpanie uczestniczą w pokazach tańca i wesołych przedstawieniach. Na hiszpańskim wielkanocnym stole nie brakuje słodkich przysmaków, takich jak torrijas – smażony chleb na oliwie, namoczony wcześniej w mleku, jajku i cukrze. Dużą popularnością cieszy się również mona de pascha – ciasto drożdżowe z czekoladowym jajkiem w środku.

Nasi południowi sąsiedzi są w dużej mierze ateistami, dlatego święta nie są u nich celebrowane tak jak w Polsce. Wielkanoc świętują przede wszystkim jako pierwszy dzień wiosny, z czym wiążą się różne zwyczaje. Poszczególne dni Wielkiego Tygodnia symbolizują poszczególne kolory – poniedziałek jest niebieski, środa czarna, czwartek zielony, zaś sobota – biała. Na święta Czesi wypiekają ciastka drożdżowe z miodem, zwane „judaszami” oraz wypiekają ciasto w kształcie baranków. Na stole nie może zabraknąć również alkoholu – śliwowicy i morelówki. W czasie świątecznych jarmarków Czesi kupują „pomlazkę” – rózgę splecioną z wierzbowych gałązek. Jak nakazuje obyczaj, w Poniedziałek Wielkanocny panowie symbolicznie smagają panie wierzbowymi witkami w zamian za pisankę lub świąteczny smakołyk.

W Niemczech, podobnie jak w Polsce, najważniejszymi dniami świąt są piątek, sobota i niedziela. W Wielką Sobotę w południowo-wschodnich Niemczech, wieczorem przed kościołami rozpala się ogromne ogniska (symboliczne pożegnanie zimy). Po poświęceniu ognia, sprowadza się go do kościoła, następnie rozpala świece paschalne. Wierni wracają do domów z płonącymi świecami wielkanocnymi, których blask towarzyszy świątecznym posiłkom. Święta w Niemczech symbolizuje zając, który – według tradycji – w niedzielny poranek przynosi podarunki w postaci czekoladowych jajek (i innych słodyczy), ukrytych w różnych zakamarkach domu lub ogrodu. Domy naszych zachodnich sąsiadów udekorowane są młodymi gałązkami z zielonymi listkami, przyozdobionymi kolorowymi jajkami. W Wielki Czwartek, zwany w Niemczech Zielonym Czwartkiem, maluje się jajka na zielono.

Święta Wielkanocne w Stanach Zjednoczonych ograniczają się do jednego dnia – niedzieli. Co prawda Amerykanie nie znają tradycji dzielenia się jajkiem, ale wierzą, że jajo ugotowane w Wielki Piątek i zjedzone w Wielką Niedzielę przyniesie szczęście. Popularnym zwyczajem jest organizowanie konkursu na najciekawszy kapelusz – Easter Bonnet. Tradycję tę zapoczątkowały kobiety, ale coraz częściej można spotkać chłopców przystrojonych w fantazyjne nakrycie głowy. Na wielkanocnym stole nie może zabraknąć jajek, szynki pieczonej w słodkim sosie oraz ciast. W czasie świąt dzieci zbierają czekoladowe jajka pochowane przez zająca wielkanocnego. W amerykańską tradycję wpisały się już świąteczne parady – najsłynniejszą z nich jest Easter Parade, organizowana w Nowym Yorku.

Na wschodzie święta wielkanocne nazywane są Paschą. Zgodnie z kalendarzem juliańskim, obchodzone są nieco później niż u katolików. W poniedziałek wielkanocny w rosyjskich cerkwiach odbywa się obrzęd przygotowania krzyżma. Krzyżmo to mieszanka około pięćdziesięciu wonnych olejków i aromatycznych ziół. Proces przygotowania trwa trzy dni, przeprowadzany jest w czasie Wielkiego Tygodnia. Krzyżmo wykorzystywane jest później do namaszczenia podczas obrzędów chrztu, święceń kapłańskich czy konsekracji ołtarzy.

Choć obyczaje w poszczególnych krajach znacząco różnią się od tych, które znamy z własnych domów, warto pamiętać, że łączy je radość. Wspólne biesiadowanie w rodzinnym gronie to czas radości, który w każdym zakątku świata jest wyjątkowy.