Śruta słonecznikowa jest produktem ubocznym po produkcji oleju z nasion słonecznika. Powstaje w wyniku ekstrakcji oleju rozpuszczalnikami organicznymi. Pozostałością po procesie jest śruta o dość wysokiej wartości odżywczej, którą można wykorzystać w żywieniu zwierząt.
W zależności od tego, czy olej uzyskiwany jest z nasion obłuszczonych, czy też nie, poekstrakcyjna śruta słonecznikowa ma dość zróżnicowaną wartość pokarmową. W pozostałym po ekstrakcji materiale pozostaje do 2–3% tłuszczu. Charakteryzuje się jednak dość dużą zawartością białka ogólnego w granicach 36–37%. Zawiera natomiast spore ilości włókna surowego, w tym pektyn i arabinoksylanów, które obniżają strawność składników pokarmowych i wchłanianie aminokwasów. Stosowanie dodatku enzymów celulolitycznych, które będą przyczyniały się do poprawy rozkładu związków wchodzących w skład włókna surowego, będzie poprawiało wykorzystanie składników pokarmowych zawartych w śrucie słonecznikowej.
Źródło białka
Wartość pokarmowa śruty zależy nie tylko od zawartości włókna surowego. Ważna jest technologia pozyskiwania oleju. Jeśli olej pozyskuje się w drodze samego tłoczenia, wartość energetyczna takiej śruty będzie wyższa od tej, która powstała w wyniku ekstrakcji, gdyż będzie zawierała więcej tłuszczu. Ważna jest również temperatura tłoczenia. Zbyt wysoka będzie powodowała obniżenie przyswajalności aminokwasów. Wartość energetyczna śruty słonecznikowej wynosi około 11 MJ/kg.
Białko śruty słonecznikowej charakteryzuje się dobrym składem aminokwasowym, zawiera więcej lizyny i metioniny w stosunku do innych śrut. Może być wykorzystywana w żywieniu wielu grup zwierząt, jednakże ze względu na duży udział włókna ma ograniczone zastosowanie w żywieniu zwierząt najmłodszych, czyli prosiąt i warchlaków. Przekroczenie pewnych poziomów w mieszankach pełnoporcjowych może bowiem powodować obniżenie wskaźników produkcyjnych. Znacznie szersze jest natomiast jej zastosowanie w paszach dla loch.
Włókno dla macior
Maciory mają duże zapotrzebowanie na włókno, więc poekstrakcyjna śruta słonecznikowa może być potraktowana jako jego bardzo dobre źródło. Należy jednak unikać łączenia jej z innymi paszami bogatymi we włókno, na przykład z owsem. Może to bowiem prowadzić do pogorszenia strawności paszy i zmniejszenia wykorzystania mieszanki. Poziom włókna w tym surowcu może wynosić nawet 17–19%. Powyżej 5% śruty słonecznikowej w dawce wymagane jest także uzupełnienie aminokwasów egzogennych. Lochom możemy podawać 10–12% śruty słonecznikowej w mieszankach, natomiast tucznikom – do 6–8%.
O ile w przypadku żywienia bydła śruta słonecznikowa może zastąpić całkowicie białko poekstrakcyjnej śruty sojowej (o ile pamięta się o uzupełnianiu aminokwasów), o tyle w żywieniu zwierząt monogastrycznych nie jest to możliwe. Może być jednak stosowana w mieszankach pełnoporcjowych dla świń, częściowo zastępując poekstrakcyjną śrutę sojową.
Dominika Stancelewska
