Najważniejsze reguły odpajania cieląt preparatem mlekozastępczym
W artykule "Jakie są najczęstsze błędy w żywieniu cieląt?" zaprezentowaliśmy zasady prawidłowego żywienia cieląt, jakie dr Górka przedstawił hodowcom w ramach Ogólnopolskiej Konferencji dla Hodowców Bydła i Producentów Mleka zorganizowanej przez firmę Blattin we Włoszczowie. W poniższym artykule postaramy się przekazać najważniejsze reguły, jakie obowiązywać powinny podczas odpajania cieląt preparatem mlekozastępczym.
– Nie wyobrażam sobie, aby można było dobrze żywić cielęta preparatem nie dysponując wagą i miarką do dokładnego odmierzania proszku i wody – twierdzi dr Paweł Górka. – Przygotowanie pójła nie może bowiem odbywać się na oko. Każdy preparat ma konkretną procedurę rozpuszczania proszku preparatu, której przestrzeganie przynieść ma jak najlepsze efekty odchowu. Okazuje się jednak, że błędy popełniamy już na samym początku, czyli na etapie przygotowywania pójła, nie przywiązując należytej uwagi do jego koncentracji.
A koncentracja pójła według dr Górki – powinna być dokładnie taka, jaką zaleca producent, najczęściej od 120 do 150 g w litrze wody.
– Najlepszym sposobem prawidłowego przygotowania pójła ze 150 g proszku jest odmierzenie 1/2 litra wody, a następnie wsypanie do niej proszku, dokładne wymieszanie przez około 10–15 minut, a następnie dopełnienie wody do jednego litra – najczęściej o temperaturze 45°C, co zapewni, że temperatura pójła w momencie jego podawania wynosić będzie około 40°C. Takie postępowanie sprawi, że w 1 litrze pójła uzyskamy 15% suchej masy. Gdy 150 g proszku dodamy bezpośrednio do jednego litra wody, to uzyskamy wówczas nieco więcej niż 1 litr pójła, ale ze zmniejszoną zawartością suchej masy do poziomu około 13%. Takie działanie sprawia, że w czasie kilku odpojów dziennie, cielę dostaje o 1/3 preparatu mlekozstępczego mniej, niż wynosi jego zapotrzebowanie bytowe oraz zapotrzebowanie warunkujące dobry wzrost. Te zaś określa się na około 450 g preparatu dziennie.
Dlaczego precyzyjne przygotowanie pójła jest tak ważne?
Bo jak dowiodły badania, cielęta nie lubią jak ich żywienie nie jest powtarzalne. Zmiany w zawartości preparatu w kolejnych odpajaniach przyczyniają się bowiem do mniejszych przyrostów, biegunek oraz zmniejszonego pobrania starteru.
- Dla cieląt bardzo ważne są stałe pory żywienia oraz podawanie pójła w ściśle określonej ilości
Do sprawdzenia poprawności wykonania pójła wykorzystać można refraktometr, który wykonuje szybki i precyzyjny pomiar zawartości suchej masy w preparacie mlekozastępczym.
Jaki preparat mlekozastępczy wybrać dla cieląt?
– Nawet najlepszej jakości preparat jest tańszy od skarmiania mleka pełnego. Nie oszczędzajmy zatem na dobrej jakości preparatach. Starajmy się – szczególnie dla najmłodszych cieląt – wybierać preparaty, które w swoim składzie mają jak najmniej komponentów roślinnych. Wybierajmy te, które mają przynajmniej 21 % białka i 18% tłuszczu. Nadmiernie tani preparat oznacza najczęściej dużo problemów – zaleca Dr Górka.
– Unikajmy również skarmiania mleka odpadowego, bo jest to bardzo ryzykowne działanie, które może doprowadzić do rozprzestrzenienia się w stadzie chorób. Jeżeli z jakiś powodów musimy takie mleko (lub jego mieszaninę z mlekiem pełnym) stosować, niech to będzie mleko pasteryzowane. W takim wypadku trzeba również zwrócić uwagę na możliwość bardzo dużej zmienności składu chemicznego takiej mieszaniny oraz możliwości wystąpienia w niej dużej ilości bakterii. Reasumując, skarmianie mlekiem pełnym nie zawsze przynosi lepsze efekty niż podczas żywienia preparatem mlekozastępczym.
– Unikajmy również skarmiania mleka odpadowego, bo jest to bardzo ryzykowne działanie, które może doprowadzić do rozprzestrzenienia się w stadzie chorób. Jeżeli z jakiś powodów musimy takie mleko (lub jego mieszaninę z mlekiem pełnym) stosować, niech to będzie mleko pasteryzowane. W takim wypadku trzeba również zwrócić uwagę na możliwość bardzo dużej zmienności składu chemicznego takiej mieszaniny oraz możliwości wystąpienia w niej dużej ilości bakterii. Reasumując, skarmianie mlekiem pełnym nie zawsze przynosi lepsze efekty niż podczas żywienia preparatem mlekozastępczym.
Przy żywieniu mlekiem skontroluj jego skład
Jeśli już stosujemy mleko w żywieniu cieląt, dobrze jest kontrolować, ile składników pokarmowych ono zawiera, bowiem poszczególne porcje mogą pod tym względem bardzo się różnić. Jeśli jest ich za mało, to konieczne jest dodanie odpowiedniej ilości preparatu mlekozastępczego, tak by podawane pójło w pełni zaspokajało potrzeby pokarmowe cielęcia.
Dr Paweł Górka zwrócił również uwagę na błędy w indywidualnym utrzymaniu cieląt.
Sednem tego systemu utrzymania w pierwszych tygodniach życia jest ograniczenie rozprzestrzeniania się chorób. Jeśli dopuścimy do możliwości wzajemnego oblizywania się cieląt, to wzrasta ryzyko przenoszenia choroby z cielęcia na cielę. Gdy zwierzęta utrzymywane są w budkach, to powinny być one tak usytuowane, by nie miały ze sobą kontaktu fizycznego. Gdy przebywają w kojcach, warto zrobić ścianki zabezpieczające przed lizaniem.
Beata Dąbrowska
