W granicach Polski występowanie choroby stwierdzono po raz pierwszy w 1917 roku w miejscowości Wyszyny w ówczesnym woj. poznańskim. Rozprzestrzenianie się raka postępowało i do 1939 r. choroba była w Polsce obecna na ok. 10 tys. ha. Według danych Ministerstwa Rolnictwa z 1957 r., w latach 1946–1956 występowanie choroby rejestrowano na powierzchni ponad 28 tys. ha.
Objawy raka ziemniaka
Rak ziemniaka objawia się przede wszystkim na bulwach, gdzie w miejscach oczek tworzą się nieregularne, kalafiorowate narośla różnej wielkości. Są one początkowo jasne, następnie stopniowo ciemnieją i brunatnieją, a pod wpływem światła zmieniają zabarwienie na zielone. Na jednej bulwie może wytworzyć się kilka narośli. W skrajnych przypadkach cała bulwa może być przekształcona w rakowaty twór.
Objawy choroby w postaci rakowatych narośli mogą występować również na stolonach, lecz nie obserwuje się ich na korzeniach. Czasami porażeniu może ulec dolna część pędu oraz stykające się z glebą liście. Na pędach i w pachwinach liści tworzą się wtedy zielone, rakowate narośla, natomiast porażone liście ulegają silnemu zniekształceniu, grubieją i brunatnieją.
Objawy choroby w postaci rakowatych narośli mogą występować również na stolonach, lecz nie obserwuje się ich na korzeniach. Czasami porażeniu może ulec dolna część pędu oraz stykające się z glebą liście. Na pędach i w pachwinach liści tworzą się wtedy zielone, rakowate narośla, natomiast porażone liście ulegają silnemu zniekształceniu, grubieją i brunatnieją.
Odmiany odporne na podstawowy patotyp grzyba
Jedyną metodą ograniczenia choroby było wprowadzenie do powszechnej uprawy odmian odpornych na podstawowy patotyp grzyba. Do chwili obecnej sytuacja wydaje się bezpieczna, ale teraz po zdiagnozowaniu nowych wirulentnych patotypów raka zagrożenie odrodzenia się populacji grzyba powraca i wzrasta. Wzrasta również z tego powodu, że populacja starego patotypu grzyba w pozornie wygaszonym ognisku choroby, przy uprawie odmiany podatnej (bez genu odporności) w monokulturze, może zostać odbudowana w przeciągu 2 do 6 lat.
Są niestety na rynku także odmiany podatne, a sprawca na znaczne odległości rozprzestrzenia się przede wszystkim wraz z porażonymi ziemniakami, głównie sadzeniakami, a także z glebą przylegającą do bulw ziemniaka oraz ukorzenionego materiału rozmnożeniowego (np. materiału szkółkarskiego, sadzonek, bulw, cebul). Patogen może być przemieszczany z wodą spływającą z zakażonych pól, z obornikiem i kompostem, z grudkami gleby przenoszonymi podczas prac polowych na maszynach, środkach transportu, obuwiu itp.
Marek Kalinowski
Zdjęcie: Pixabay
Są niestety na rynku także odmiany podatne, a sprawca na znaczne odległości rozprzestrzenia się przede wszystkim wraz z porażonymi ziemniakami, głównie sadzeniakami, a także z glebą przylegającą do bulw ziemniaka oraz ukorzenionego materiału rozmnożeniowego (np. materiału szkółkarskiego, sadzonek, bulw, cebul). Patogen może być przemieszczany z wodą spływającą z zakażonych pól, z obornikiem i kompostem, z grudkami gleby przenoszonymi podczas prac polowych na maszynach, środkach transportu, obuwiu itp.
Marek Kalinowski
Zdjęcie: Pixabay
