Jeżeli plantacja jest mocno zachwaszczona, kwitła i wiązała łuszczyny nierównomiernie, to zabieg desykacji przyspieszający i wyrównujący dojrzewanie może przynieść konkretne korzyści. Może uratować znaczną część plonu, który w takich warunkach i z nakładającą się niekorzystną pogodą osypałaby się. Jak wspomniałem – możliwość desykacji rzepaku jest częścią technologii uprawy tej rośliny stosowaną od wielu lat, ale nie powinna być standardem, a tylko ratunkiem w konkretnych okolicznościach. Zabiegów desykacji nie należy stosować na plantacjach przeznaczonych na materiał siewny.
Trzy substancje czynne
Do desykacji rzepaku w internetowej bazie zaleceń IOR figuruje blisko 30 preparatów, w zdecydowanej przewadze zawierające glifosat i po kilka zwierających dikwat i jon dikwatu. Poniżej podajemy generalne zalecenia dotyczące stosowania tych substancji. Produkty z tą samą substancją mogą mieć różne zapisy w etykietach i dlatego zawsze trzeba się z nimi dokładnie zapoznać i stosować zgodnie z zaleceniem producenta.
Dikwat przy jednofazowym zbiorze kombajnem powinien być stosowany, gdy łuszczyny na pędach głównych w 70% są żóławoseledynowe, a nasiona górnej części pędu są koloru ciemno brązowego do czarnego w środkowej i dolnej części pędu, tj. 4–10 dni przed zbiorem. W przypadku zbioru dwufazowego produkty z tą substancją czynną stosować 3–4 dni po terminie koszenia.
Jon dikwatu stosujemy generalnie na plantacji rzepaku, gdy na pędach głównych roślin 70% łuszczyn jest żółtawoseledynowych, a nasiona w górnej części pędu są ciemnobrązowe, a w części środkowej i dolnej pędu czarne, tj. 4–10 dni przed zbiorem jednoetapowym lub 3–4 dni po terminie koszenia w przypadku sprzętu dwufazowego.
Jak określić dojrzałość
Zabieg desykacji zaleca się wykonać w konkretnej fazie dojrzałości. W praktyce taka ocena wyznaczająca termin zabiegu lub termin rozpoczęcia zbioru dwuetapowego jest trudna i obarczona sporym błędem. Biorąc za kryterium wilgotność nasion w procesie rozwoju i dojrzewania wyróżnia się w literaturze kilka głównych faz określających stopień ich dojrzałości,
tj.:
- dojrzałość wczesno-zieloną – nasiona mają barwę zielonkawą, przy zawartości około 70% wody,
- dojrzałość zieloną – nasiona mają barwę zieloną – do ciemnozielonej, przy zawartości około 60% wody. Nasiona zbierane w tych fazach są wyraźnie mniejsze, mają pomarszczoną okrywę nasienną, źle wybarwione (częściowo brunatne i czerwone).
- dojrzałość półtechniczną – nasiona matowozielone i żółknące, już o charakterystycznym kulistym kształcie i wielkości, ale jeszcze miękkiej okrywie. Zawartość wody w nasionach powyżej 50%,
- dojrzałość techniczną – nasiona o kształcie i wielkości jak powyżej, żółknące po bokach, brunatniejące oraz w całości brunatne, o trwałej okrywie. Nasiona mają poniżej 40% wilgotności.
- dojrzałość pełną – nasiona wykształcone, ciemnobrunatne i czarne z połyskiem, o twardej okrywie, łatwo się osypują wskutek pękania łuszczyn, wilgotność nasion poniżej 20%.
Marek Kalinowski
