W kilku następnych artykułach będziemy przypominać znaczenie najważniejszych dla tych grup roślin mikroelementów.
Jaka jest dawka mikroelementów w 1 t plonów kukurydzy?
Kukurydza średnio na jedną tonę plonu ziarna pobiera ok. 50 g cynku, 20 g boru, 35 g manganu, 12 g miedzi,1 g molibdenu i 45 g żelaza. Mikroelementami ważnymi w rozwoju kukurydzy są także miedź i mangan. Pamiętajmy, że nawet wysoka zasobność gleb w mikroelementy, nie jest równoznaczna z ich dostępnością dla roślin. Pobranie mikroelementów z gleby ogranicza m.in. pH, wilgotność i antagonizmy między pierwiastkami. Można temu zaradzić przez nawożenie dolistne roślin.
Cynk wpływa na lepszy plon kukurydzy
Cynk tworzenie pyłku i efektywne wykorzystanie azotu. Ponad 10% białek występujących w roślinach zawiera cynk, co przy zablokowaniu pobierania tego pierwiastka oznacza konkretną redukcję plonu. Przy plonie ziarna kukurydzy na poziomie 10 t/ha
rośliny powinny otrzymać w nawożeniu dolistnym ok. 0,5 kg cynku. Cynk chroni ściany komórkowe przed toksycznym działaniem wolnych rodników tworzonych w warunkach silnego promieniowania słonecznego i przez to chroni kukurydzę przed stresem suszy. Jest też niezbędny do tworzenia pyłku i poprawia żywotność jego ziaren.
Ostre objawy niedoboru cynku (żółte lub białawe pasy biegnące wzdłuż nerwów najmłodszych liści kukurydzy) występują rzadko. Ok. 20% plantacji kukurydzy w Polsce wykazuje utajone niedobory cynku i dlatego trzeba go stosować zapobiegawczo, pamiętając, że jest on kluczowym partnerem dla azotu. To od niego najbardziej zależy efektywność wykorzystania azotu, ale i płodność ziaren pyłku.
Aby cynk spełnił swą korzystną rolę musi być zastosowany odpowiednio wcześnie – tj. do fazy 4–5 liści kukurydzy (najlepiej do 3 liścia) w dawce (zależnie od formy cynku) 0,5 do 1,5 kg/ha. Cynk działa plonotwórczo również w kolejnych dwóch krytycznych dla kukurydzy fazach – w okresie kwitnienia (zwiększa żywotność ziaren pyłku) i w okresie dojrzewania (rośliny bogate w cynk sprawniej asymilują i nalewają ziarniaki).
Jaką rolę pełni bor w plonowaniu kukurydzy?
Bor reguluje kwitnienie i decyduje o prawidłowym wzroście roślin oraz ich gospodarowaniu wodą. Zwiększa również efektywność stosowanych nawozów NPK. Bor jest składnikiem najlepiej przyswajanym z gleb o odczynie lekko kwaśnym i obojętnym.
Kukurydza jest wdzięczna za dokarmianie borem, ale aplikacja tego składnika musi nastąpić najpóźniej na 3 tygodnie przed kwitnieniem i w dawce od 0,3 do 0,6 kg B/hektar. W przypadku tego składnika, niedobory będą na roślinach bardzo wyraźne. Niedobór boru w czasie kwitnienia prowadzi do zakłócenia procesu formowania kolb i objawia się guzikowatością kolb. Szczyty kolb nie są zaziarnione, podobnie jak przy deficycie potasu.
Największe problemy z niedoborem boru pojawiają się w kukurydzy w lata suche, gdyż pierwiastek ten jest pobierany i transportowany w tzw. prądzie transpirującym wodę. Dlatego zwłaszcza w takich sezonach i w obliczu spodziewanej suszy zalecane jest stosowanie tuż przed wyrzucaniem wiech boru oraz cynku, które wspólnie poprawią w takiej sytuacji płodność ziaren pyłku. W sytuacji zagrożenia suszą warto wykonać nawożenie tymi mikroelementami najpóźniej jak jest możliwy wjazd na plantację.
Miedź i mangan wspierają kondycję uprawy
Miedź i mangan są mniej istotne niż cynk i bor, ale ich niedobór wywiera istotny wpływ na plonowanie. Miedź jest składnikiem enzymów oddechowych oraz utleniających. Niedostateczne odżywienie kukurydzy miedzią powoduje słabe zapylanie, zaburza rozwój ziaren oraz kolb. Mangan odpowiada za prawidłowy przebieg procesu fotosyntezy. Poza tym jest ważnym czynnikiem biosyntezy kwasów tłuszczowych, aktywuje wzrost rośliny, wiąże wolne rodniki, powstające w warunkach stresowych.
Miedź to składnik enzymów oddechowych oraz utleniających. Niedostateczne odżywienie kukurydzy miedzią powoduje słabe zapylanie, zaburza rozwój ziaren oraz wiązanie kolb. Najbardziej wrażliwe są młode liście, które przy znacznym niedoborze tego pierwiastka, więdną i skręcają się. Często pojawiają się również na nich brązowe plamy. Długotrwały brak miedzi może spowalniać wzrost całej rośliny.
Mangan odpowiada za prawidłowy przebieg procesu fotosyntezy i tworzenie chloroplastów. Poza tym jest ważnym czynnikiem biosyntezy kwasów tłuszczowych, aktywuje wzrost rośliny, wiąże wolne rodniki powstające w warunkach stresowych. Na glebach o wysokim pH występuje problem dostępności manganu.
fot. Marek Kalinowski
Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 15/2023 na str. 48. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.
