Zdrowie

Fakty i mity o siarze. Jak colostrum wpływa na człowieka?

O siarze napisano już wiele. Ile w tym prawdy? Ile to mit? O rzeczywistych walorach colostrum i o tym, dlaczego każdy z nas powinien choć raz w roku przez chwilę zażywać preparat z siarą rozmawiamy z dr. Maciejem Hałasą, wykładowcą Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego pracującym w Zakładzie Żywienia Człowieka i Metabolomiki.

Zapisałam się kiedyś na newsletter u popularnego farmaceuty prowadzącego bloga. Pamiętam wpis, w którym „rozbrajał” mity o siarze przekonując, że nie jest ona takim cudem, jakim się wydaje. Że to nieprawda, że mogą na niej korzystać dorośli. Że jedynymi jej beneficjentami, poza cielętami, mogą być, i to tylko przez chwilę, noworodki.

– Znam ten wpis. Miałem nawet w planach odpowiedź autorowi bloga. Zrezygnowałem z tego. Każdy z artykułów, który jest tam cytowany, przejrzałem. To zestaw publikacji wyselekcjonowanycyh tak, że zawiera badania, na podstawie których trudno jednoznacznie orzec, że colostrum działa u dorosłych. Ale to są jedyne dostępne badania. My, na Pomorskim Uniwersytecie Medycznym napisaliśmy na ten temat pracę przeglądową, która jeszcze nie została opublikowana. Analizowaliśmy prace dotyczące nie tylko sportowców, choć w przeszłości głównie ich badano w kontekście ochronnego wpływu colostrum na infekcje górnych dróg oddechowych. Dokonaliśmy przeglądu wszystkich dostępnych badań światowych oraz tzw. metaanalizy. Do największych wykonanych dotąd badań należą dwa – indyjskie i egipskie, wykonane na dzieciach. Rzeczywiście, niektórzy mogą mieć zastrzeżenia do metodologii tych badań, ponieważ nie były one przeprowadzone w układzie tzw. podwójnie ślepej próby, nie ma w nich grup kontrolnych z podawaniem placebo, czyli substancji zupełnie obojętnej. Są to tzw. badania kohortowe, w których analizuje się duże grupy uczestników. Ale te badania były przeprowadzane z udziałem dziesiątek lekarzy, na setkach dzieci. I wyniki są jednoznacznie tak pozytywne i optymistyczne, że to aż wydaje się niewiarygodne. Jest również znana praca włoska, w której badania przeprowadzono bez udziału placebo. Trzeba jednak pamiętać, że część naukowców uważa, że podawanie czegoś obojętnego w momencie, kiedy przekonujemy badanego, że otrzymuje lek, jest wbrew etyce lekarskiej. Szczególnie w badaniach z udziałem dzieci. Wracając do naszych badań. Pośród ogromnej liczby prac, które w jakiś sposób potwierdzają wpływ colostrum zabezpieczający przed infekcjami, znaleźliśmy siedem takich, które w sposób niekwestionowany i statystycznie znamienny potwierdzają tezę, że colostrum w znacznym stopniu chroni przed infekcjami górnych dróg oddechowych.

Czy jakość dostępnych na rynku preparatów z colostrum jest porównywalna?

– Jeśli chcemy mieć colostrum dobrej jakości, to trzeba wydać trochę więcej pieniędzy. Jeśli ktoś kupuje w aptece preparat do miesięcznej kuracji za 20 zł, to albo to nie jest colostrum, a na przykład mleko w proszku, albo jest bardzo kiepskiej jakości. Taka siara zbierana jest najczęściej od iluś drobnych producentów mleka, którzy mają po kilkadziesiąt sztuk bydła. I nie wiadomo, czy siara była pobrana w sposób czysty, którego dnia po porodzie, w jakich warunkach była przechowywana, kiedy została zamrożona. To wszystko bardzo wpływa na jakość colostrum. Bo ono zmienia się dosłownie z każdą minutą od momentu porodu cielęcia.

To powiedzmy wreszcie, czym tak naprawdę jest colostrum. Bo to, że to siara, wie już wielu.

– To jest koncentrat różnych czynników regulacyjnych. Koncentrat, bo one potem znajdują się też w mleku, ale tam już w ilościach śladowych w porównaniu do siary. Colostrum zawiera natomiast dużo mniej laktozy niż mleko. Jest bezcennym suplementem, który ma uporządkować jelito. Tak, jak pierwszy oddech otwiera płuca i udrażnia je dla wentylacji i wymiany gazowej, tak pierwsze dni mają ustawić jelito cielęcia w taki sposób, żeby było sprawne nie tylko we wchłanianiu, ale też po to, by spełniało funkcję immunologiczną. To zresztą od lat mój „konik” – uczenie o tym, że jelito służy do wchłaniania, ale nie mniej ważną jego funkcją jest budowanie odporności. W jelicie poza tym nieustannie dochodzi do ciągłego przeglądu zawartości treści pokarmowej pod kątem tego, jakie antygeny znajdują się w środowisku człowieka. Z czym się stykamy, jakie są zagrożenia, co jest bezpieczne dla nas, a co nie. To w jelicie odbywa się stała kontrola środowiska zewnętrznego i przystosowywanie układu immunologicznego do tego środowiska.

Co to są te czynniki regulujące w siarze?

– Na pewno są ich setki, choć nikt dotąd nie policzył ile dokładnie. To jest wszystko to, co w organizmie znajduje się na usługach układu odpornościowego. Ale nie tylko. Są w niej związki, które pobudzają procesy tworzenia się krwinek i płytek krwi. Są czynniki powodujące właściwe dojrzewanie białych krwinek. Są tam czynniki wzrostu, które wywołują procesy anaboliczne, czyli uzupełnienie i naprawę uszkodzonych tkanek. Colostrum ma potężne działanie regeneracyjne. Zarówno, kiedy podaje się je ogólnoustrojowo, jak i miejscowo, na przykład w okolice rany czy owrzodzenia. Colostrum ma też tę właściwość, że może wywołać zwiększoną produkcję aktywnego czynnika poprzez stymulację w jelitach. Zaobserwowano na przykład efekt, że po podaniu colostrum pojawia się w organizmie podwyższony poziom endogennego (czyli wyprodukowanego w organizmie) tzw. czynnika wzrostu IGF-1.

Ale jednym z najważniejszych czynników w siarze jest laktoferyna. Jest jej w siarze najwięcej – to około 30% suchej masy białkowej colostrum. Badania nad laktoferyną pokazują, że ma ona mnóstwo pozytywnych działań, m.in. przeciwbakteryjne, przeciwinfekcyjne czy przeciwnowotworowe.

Dr Maciej Hałasa

Wszystkie te czynniki w siarze są tak wymieszane i tak zbalansowane, że często to nie ich ilość ma znaczenie, ale to, że występują w odpowiedniej kombinacji i proporcji.

No dobrze. Podaliśmy noworodkowi, niemowlęciu, małemu dziecku preparat z siarą. „Ustawiliśmy” mu jelita i uruchomiliśmy kilka procesów. I co dalej?

– Byłoby cudownie, gdyby coś raz ustawionego działało bezawaryjnie przez całe życie. Ale tak nie jest. W ciągu życia rozregulowujemy swoje jelita niemal nieustannie. Podejrzewa się, że znaczna część powszechnych dziś chorób autoimmunologicznych bierze się z wadliwego działania jelit. Z rozszczelnienia bariery jelitowej. Tak może się zacząć nie tylko marsz alergiczny – od alergii pokarmowej, przez skórną po wziewną, ale chociażby taka choroba autoimmunologiczna, jak cukrzyca typu 1. Jelito można rozszczelnić glutenem, słodzikami, nadmiernym wysiłkiem fizycznym, stresem, stężonym alkoholem.

I co wtedy zrobić?

– Użyć colostrum! Jest ono najskuteczniejszym i najszybciej działającym ze wszystkich znanych czynników przywracających szczelność bariery jelitowej. Nie może się z nim równać żadna inna substancja. I nie ma tu znaczenia powód tego rozszczelnienia. Badaliśmy sportowców, u których rozszczelnienie bariery jelitowej jest dość powszechną przypadłością. Colostrum w ciągu trzech tygodni przywracało im szczelność. Podobnie skutecznie działa colostrum na podwyższenie odporności. Dzieciom, ale i dorosłym, warto podawać colostrum już pod koniec lata i skończyć podawanie wczesną jesienią. A kiedy zrobi się już takie przygotowanie, najlepiej mieć w pogotowiu jeszcze kilka saszetek. Gdy jesienią czy zimą pojawią się pierwsze objawy infekcji, należy natychmiast rozpocząć przyjmowanie 3–4 dawek co 12 godzin. To potrafi skutecznie chronić przed sezonowymi infekcjami. Colostrum sprawdzi się również przy różnego rodzaju uszkodzeniach skóry, przy przewlekłych owrzodzeniach podudzi, a nawet przy stopie cukrzycowej. Colostrum pomaga do pewnego stopnia przywracać uszkodzone mikrokrążenie, co może zatrzymać proces niszczenia tkanek. Mieliśmy też dobre efekty w leczeniu łuszczycy z pomocą colostrum. Preparat z siary sprawdzi się po antybiotykoterapiach. Pomaga nie tylko w odbudowie uszkodzonego jelita, ale też jako naturalny prebiotyk wspiera przywracanie równowagi mikrobioty jelitowej.