Żyto w żywieniu krów mlecznych

Żyto często zanieczyszczone

Okazuje się jednak, że w żywieniu bydła mlecznego ziarnem żyta, znacznie bardziej niebezpieczne od substancji antyodżywczych są zanieczyszczenia ziaren mikotoksynami wytwarzanymi przez grzyby pleśniowe. Uważa się, że skarmianie żyta w dużej ilości dla krów mlecznych niekorzystnie wpływa na pobranie paszy oraz mleczność. Czy słusznie? Okazuje się, że nie. 

Żyto niewiele się różni od pszenicy

W nowoczesnych systemach żywienia bydła przy zastosowaniu dawek TMR możliwie jest dokonywanie bezpośrednich domieszek żyta, najlepiej w formie gniecionego ziarna do dawek dla krów mlecznych. 

U przeżuwaczy, w porównaniu z pszenicą, wartość energetyczna żyta oraz białko użyteczne, mające wpływ na wartość pokarmową tego zboża, różnią się bardzo nieznacznie, co sprawia, że zastąpienie jednego zboża drugim w tej samej proporcji odbywa się bez strat dla wydajności. Obliczono, że z uwagi na różnice cenowe pomiędzy tymi zbożami już samo zastosowanie żyta jako składnika paszy może dać oszczędności na rocznych kosztach paszy rzędu 12–30 euro na krowę, przy zachowaniu takiej samej wydajności rocznej. 

Włączając żyto do dawki pokarmowej należy pamiętać o dostarczeniu odpowiednich ilości białka i makroelementów, gdyż białko ziarna żyta (i innych zbóż) charakteryzuje się stosunkowo niską wartością. Jest to spowodowane niedoborem w nim niektórych aminokwasów, szczególnie lizyny. 

Ile żyta może znajdować się w dawce?

Maksymalny poziom udziału żyta zależy w pierwszej kolejności od udziału w dawce pokarmowej łatwo rozpuszczalnych węglowodanów. W mieszankach treściwych dla krów mlecznych, młodzieży i opasów, zaleca się udział żyta na poziomie 40%, przy czym w przypadku krów mlecznych dawka nie powinna przekroczyć 4 kg.

Przeprowadzono już praktyczne doświadczenia, które potwierdziły, że w szczycie laktacji z powodzeniem można skarmiać nawet do 6 kg żyta na krowę dziennie przy zachowaniu rocznej wydajności powyżej 10 000 kg mleka bez negatywnego wpływu na zdrowie zwierząt. 

Doświadczenia nad przydatnością żyta – w tym przypadku hybrydowego – w żywieniu krów mlecznych przeprowadzono w Instytucie Zootechniki PIB w Zakładzie Doświadczalnym w Pawłowicach. Okazało się, że dodatek ziarna hybrydowego do mieszanki treściwej nie ma istotnego wpływu na pobranie SM dawki oraz paszy treściwej ze stacji paszowej, a to oznacza, że dodatek około 25% i 40% ziarna żyta hybrydowego do paszy treściwej dla krów mlecznych nie zmniejsza ich apetytu. Nie zmniejsza także wydajności krów będących w pierwszych 100 dniach laktacji ani składu produkowanego przez nich mleka. Krowy otrzymujące w dawce pokarmowej ziarno żyta hybrydowego utrzymywały w tym okresie prawidłową masę i kondycję ciała.