Dramatyczny kryzys na krajowym rynku cukru
Na biurko ministra rolnictwa i rozwoju wsi Czesława Siekierskiego trafiło pismo autorstwa Krajowego Związku Plantatorów Buraka Cukrowego, w którym członkowie alarmują, że konieczne jest podjęcie działań interwencyjnych w związku z postępującym kryzysem na krajowym rynku cukru.
Zdaniem KZPBC, kryzysowa sytuacja, w której znaleźli się zarówno plantatorzy buraka cukrowego, jak i producenci cukru jest „skrajnie trudna i realnie zagraża stabilności całego sektora”. Rolnicy i producenci obawiają się konsekwencji społecznych i gospodarczych w postaci:
- utarty miejsc pracy,
- likwidacji cukrowni,
- trwałego uzależnienia kraju od importu.
Zobacz też: Groźne choroby buraka cukrowego nadciągają do Polski. Mogą obniżyć plony o połowę
Ceny cukru w Polsce spadły o 300 euro/t
KZPBC, powołując się na dane, którymi dysponuje Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, jak i Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, podaje, że tylko na przestrzeni minionych kilkunastu miesięcy ceny cukru w Polsce spadły o blisko 40%.
Z relacji KZPBC wynika, że wraz z początkiem lutego 2024 r. ceny cukru wynosiły ok. 800 euro/t, czyli ok. 3,5 tys. zł. Natomiast w maju br. średnia cena spadła do 500 euro/t tj. ok. 2,2 tys. zł, czyli ok. 300 euro/t!
– Tak dramatyczny spadek – o 300 euro za tonę (cukru przyp. red.) w zaledwie kilkanaście miesięcy – stawia pod znakiem zapytania rentowność produkcji cukru w Polsce i prowadzi do narastających napięć w całym łańcuchu dostaw – czytamy w piśmie KZPBC.
Rolnicy nie zarabiają na produkcji buraka cukrowego
Obecnie proponowane rolnikom stawki kontraktacyjne wynoszą od 30 do 33,5 euro/t i są niże od ubiegłorocznych o ponad 30%. W tej sytuacji, koszty ponoszone na produkcję buraka cukrowego zdecydowanie obniżają dochodowość tej uprawy.
– Plantatorzy stają w obliczu realnego zagrożenia stratami finansowymi, co w praktyce czyni dalsze prowadzenie upraw nieopłacalnym. Wysokie ceny nawozów, środki ochrony roślin, paliw, energii oraz coraz bardziej restrykcyjne wymogi środowiskowe wynikające z unijnych regulacji sprawiają, że marże zniknęły całkowicie, a gospodarstwa ponoszą coraz większe straty – alarmuje KZPBC.
Ceny w państwach UE wyższe niż w Polsce
KZPBC wskazuje również, że zarówno producentów, jak i rolników nie pociesza fakt, że ceny cukru w pozostałych państwa Unii Europejskiej pozostają na realnie wysokim poziomie, tworząc niemałą konkurencję dla polskich plantatorów.
– Coraz większa presja cenowa. Spowodowana napływem taniego cukru z zagranicy, w połączeniu z brakiem skutecznych instrumentów ochrony rynku, grozi trwałym zachwianiem i zapaścią sektora – sygnalizuje KZPBC.
Rolnicy będą wycofywać się z uprawy buraka cukrowego, a cukrownie się zamkną?
Zdaniem członków KZPBC, obecna sytuacja, w której znaleźli się zarówno rolnicy, jak i przetwórcy buraka cukrowego nie pozostawia złudzeń. Bez podjęcia szybkiej i zdecydowanej reakcji przy współudziale strony rządzącej, będziemy patrzeć, jak uprawa buraka cukrowego w Polsce stopniowo zanika, cukrownie ograniczają przerób, a zakłady się zamykają.
– Polska może w krótkim czasie stracić znaczną część swojego potencjału w tej branży, co będzie oznaczać nie tylko pogłębienie kryzysu w rolnictwie, ale także ryzyko utraty bezpieczeństwa żywnościowego oraz dalsze uzależnienie kraju od importu – alarmuje KZPBC.
Trwałe, systemowe rozwiązania dla sektora cukru
Jak wskazują związkowcy, szansą dla polskiego sektora cukru, jest wdrożenie natychmiastowych działań doraźnych i równoległe wprowadzenie trwałych, systemowych rozwiązań, pozwalających na:
- przywrócenie opłacalności upraw,
- zapewnienie konkurencyjności i odporności na gwałtowne wahania cen.
– Jest to kluczowe w kontekście globalnych napięć gospodarczych i koniecznej transformacji rolnictwa w kierunku zrównoważonym – twierdzi KZPBC.
Jak ustabilizować sytuację na rynku cukru?
KZPBC w skierowanym do szefa resortu rolnictwa apelu, podaje następujące propozycje działań, których celem miałoby być ustabilizowanie wysokości cen na rynku cukru:
- przeprowadzenie wnikliwej analizy mechanizmów cenowych na rynku krajowym i oceny ich wpływu na konkurencyjność,
- stworzenie skutecznych narzędzi wsparcia dla plantatorów, zwłaszcza w okresach głębokich spadków cen,
- wdrożenie instrumentów ograniczających praktyki destabilizujące rynek,
- wprowadzenie rozwiązań chroniących przed niekontrolowanym napływem taniego cukru z krajów trzecich.
Związkowcy deklarują również gotowość do podjęcia ww. działań wspólnie z MRiRW, a także pozostałymi instytucjami. Ich celem jest „wypracowanie skutecznych i trwałych rozwiązań, które pozwolą ocalić ten strategiczny sektor polskiego rolnictwa i przemysłu spożywczego”.
oprac. Justyna Czupryniak-Paluszkiewicz na podst. KZPBC
